Iris Schomaker | ‘Schetslijnen geven mijn werk leven’ | in Het Parool

De Duitse Iris Schomaker ervaart galeries als 'kalme plekken'. Vanaf vandaag is Reflex Gallery een van die ruimtes. 'Met mijn kunst probeer ik iets van dit leven te begrijpen.'

door: RAJKO DISSELDORP

De ramen van de Reflex Gallery aan de Weteringschans zijn donderdagmiddag nog bedekt met plastic. Binnen wordt de laatste hand gelegd aan de expositie Come to the Edge van de Duitste kunstenaar Iris Schomaker (43). Ze loopt rond in de galerie en kijkt waar de laatste schilderijen moeten hangen. Schomaker is rustig, en vertelt vol enthousiasme. Tien jaar geleden besloot ze alleen nog maar te schilderen in zwart-wit. Op de vraag of dat een gemakkelijke beslissing was, moet ze hard lachen. "Nee, dat was één grote crisis. Sowieso duurde het heel lang voordat ik die keuze echt durfde te maken. Het voelde na die beslissing alsof ik geen eigen taal, geen eigen stem meer had. Ik nam de tijd, omdat ik moest zoeken naar wat mij als kunstenares definieert. Uiteindelijk vond ik mijn taal en eigenlijk ook mezelf."

Papier als basis
Toen Schomaker twintig jaar geleden een jaar studeerde in Noorwegen kreeg ze de sleutel van een groot lokaal. In de avonduren en in weekends ging ze ook naar school om, als er verder niemand was, in haar eentje in dat lokaal van alles uit te proberen. Ze wist dat ze kunstenares wilde worden. In datzelfde lokaal hingen grote rollen papier. Schomaker koos voor papier als materiaal. Sindsdien doet ze niet anders. "Ik merkte dat het me een enorme vrijheid gaf. Het werkt fijner. Als het schilderij af is, kan ik het oprollen en onder de arm meenemen - naar iedere expositie."
Op papier tekent Schomaker deels met wasco. Zo is op haar Amsterdamse expositie onder andere een vrouw te zien, zittend op een stoel met een boek in haar handen. Bij haar schouder zijn verschillende lijnen te zien, schetsen van de schouder. Die lijnen laat ze bewust staan. "Die verkeerde lijnen maken het schilderij levend. Ze vertellen een verhaal en je ziet in die lijnen ook heel duidelijk dat ik steeds zocht naar het juiste moment."

Oranje vlakken
De expositie is volgens Schomaker geleidelijk ontstaan - een verzameling van twintig jaar werk. "Het is niet ineens tot me gekomen. Op het eerste gezicht lijken het alleen zwart-witte schilderijen, maar wie beter kijkt, ziet verschillende kleuren. Maar nog steeds voert het zwart-wit de boventoon." Als Schomaker langs haar eigen schilderijen loopt in de galerie, stopt ze bij één van haar schilderijen waarop grote oranje vlakken zijn te zien. "Ik werd echt gek toen ik voor het eerst zulke grote vlakken oranje schilderde. Ik dacht: wat doe ik mezelf nu ineens aan? Ik dacht dat ik doodging."
Schomaker weet wel hoe het komt, waarom ze ineens oranje ging schilderen. "Ik verhuisde naar een ander studio en toen veranderde er iets in mij." Voelde ze dat écht, dat er iets in haar veranderde toen haar werkplek veranderde? "Ja, echt. Toen ik mijn eerste kind kreeg, ging ik ineens bergen schilderen. Ik denk dat een verandering de mogelijkheid biedt om de dingen anders te doen of anders te zien. Ik houd er niet van om mijn leven te veranderen, maar het is wel goed om op die manier een beetje mijn werk te veranderen."

Vertrouwen en begrijpen
In de galerie hangen ook schilderijen op klein formaat. "Toen ik mijn tweede kind kreeg, had ik minder energie. Daarom besloot ik meer tijd te besteden aan de kleine schilderijen. Daar heb ik ruim anderhalf jaar aan gewerkt."
Waarom schildert Schomaker, wat drijft haar? "Eén van mijn grote thema's in mijn werk is proberen iets van het leven te begrijpen en mezelf en de mensen om me heen te vertrouwen. Ik denk dat ik dat, iedere keer weer, probeer. Toen ik jong was, dacht ik dat ik volledig in mijn werk moest opgaan, dat ik er zo veel mogelijk tijd aan moest besteden. Nu denk ik dat je er slechts de juiste hoeveelheid tijd aan moet besteden."

Praktisch ziet haar leven er daardoor anders uit. "Als student kon ik in zo'n lokaal de dagen aan me voorbij laten gaan, nu werk ik bewuster. Dat kunnen bijvoorbeeld op een dag slechts twee uurtjes zijn, maar wel twee efficiënte uurtjes." Het werk van de kunstenares is op meerdere plekken in de wereld in verschillende galeries te vinden. Het geeft haar een gevoel van rust dat haar werk zo over de wereld is verspreid. "Ik denk dat de schilderijen voor mij een kalmte met zich meebrengen. En weet je wat heel rustgevend is? Dat ik al die galeries over heel de wereld als mijn 'kalme plekken' zie en dat ik daardoor dichterbij begrijpen kom."