Door Jan Pieter Ekker en Ronald Ockhuysen
1 juni 2019
De hoffotograaf van de popcultuur David LaChapelle is in Amsterdam vanwege een expositie met nieuw werk. Belangrijker vindt hij plezier, hoop en de melkproductie van zijn boerderij op Hawaï.
David LaChapelle zit onderuit op zijn stoel in galerie Reflex, totaal ontspannen te midden van hectiek en opwinding. De wereldberoemde fotograaf bladert door het zojuist afgeleverde boek Act of Nature, waarin zijn recente vrije werk alle ruimte krijgt.
LaChapelle is ‘natuurlijk trots op het boek’, zegt hij, en hij voelt zich ‘bevoorrecht dat ik dit kan doen’. “Als kind wilde ik al mijn beelden delen met de wereld. Dit boek en ook de expositie stellen mij daartoe in staat. Het is mijn bijdrage aan de wereld – en ik hoop dat deze bijdrage mijn publiek mild stemt. Zo maak ik op mijn eigen manier de wereld een klein beetje beter.”
LaChapelle (1963) geniet internationale bekendheid om zijn portretten van beroemdheden, een ongebreidelde voorkeur voor esthetiek en een hyperrealistische stijl. Vandaag opent zijn derde solo-expositie bij galerie Reflex in Amsterdam. Deze expositie, net als het boek Act of Nature getiteld, omvat enkele van zijn belangrijkste werken uit het afgelopen decennium en een selectie van nieuw werk dat in Amsterdam voor de eerste keer wordt getoond.
Het grote publiek kent LaChapelle van de exuberante en provocerende portretten van bekendheden zoals Lady Gaga, Madonna, Leonardo DiCaprio, Mohammed Ali, Whitney Houston, Angelina Jolie, Lance Armstrong, Hillary Clinton en Andy Warhol. Hij verdiende miljoenen met zijn foto-opdrachten en werkte non-stop – ‘als een bezetene op de vlucht’.
Alsof dat niet genoeg was, maakte hij in 2006 de film Rize, over dansers uit de rauwe buurten van Los Angeles. Daarna was het klaar. “Ik besefte opeens dat ik niet midden in het leven stond, zoals ik aldoor dacht, maar mezelf eigenlijk meer buiten het leven had geplaatst. Ik ging van het ene project naar het andere en stond nergens meer bij stil. Intussen voelde ik me slecht. Paniekaanvallen, doodsangst ook.”
Midden in een telefoongesprek met Madonna, over een nieuwe videoclip, hakte hij de knoop door: het is mooi geweest. Hij gooide de hoorn op de haak en trok zich kort daarop terug op het meest afgelegen deel van Hawaï, op een voormalig naturistenresort. “Ik werd zo weer de baas van mijn eigen leven, zwem nu veel in de oceaan, maak lange wandelingen. Ook houden we een biologische boerderij draaiende. Ik maak me nu druk over de melkproductie – en niet meer of ik morgen wel op tijd in New York, Tokio of waar dan ook ben.”
Een korte periode wilde hij niets meer met de rest van de wereld te maken hebben, maar al snel begon hij weer te fotograferen. Met een belangrijke kanttekening: hij portretteert alleen nog personen die hij persoonlijk graag mag of in wie hij oprecht is geïnteresseerd en wijdt zijn tijd verder vooral aan vrij werk. “Ik ben als een vrije kunstenaar begonnen, in de jaren tachtig, maar ik miste destijds de toewijding of de focus. Mijn galerie heeft me toen ook gedumpt. Nu is de focus er wel. Ik weet nu wat ik wil vertellen.”
In zijn recente werk klinkt een echo van het paradijs. De foto’s in Act of Nature, ‘ergens op de grens van aards en transcendentaal’ schommelen tussen utopische fantasie en een verscheurde werkelijkheid, waarin mensen er alles aan doen om weer greep op de wereld te krijgen.
Natuurlijk blijft zijn signatuur als hoffotograaf van de populaire cultuur ook hier zichtbaar: een benzinestation midden in de jungle oogt als een verleidelijk baken van consumentisme te midden van overdadige plantengroei.
Ook in Amsterdam te zien is Seismic Shift, een gesimuleerde foto van het Los Angeles County Museum of Art na een aardbeving. LaChapelle toont een vervallen versie van het pand met beschadigde, iconische werken van kunstenaars als Andy Warhol en Damien Hirst – en levert zodoende commentaar op hedendaagse kunst, op het geld dat daarin omgaat en de vergankelijkheid ervan. In Paradise, een van de recente series, herbergen ongelooflijk kleurrijke foto’s de mystieke symboliek van verschillende religies.
“Ik streef ernaar met mijn foto’s mensen direct aan te spreken. Net als muziek dat doet. Het moet meteen binnenkomen, zonder enige omweg. Rechtstreeks het hart in. Kunst die eerst uitgelegd moet worden, is aan mij niet besteed. Het moet zijn als de liefde: je voelt je aangetrokken, maar weet eigenlijk niet meteen waarom.”
LaChapelle heeft de naam een gelikte fotograaf te zijn, een beeldenmaker die mooie mensen nog mooier maakt. Die kritiek gaat voorbij aan de precisie en de gelaagdheid van de strak geënsceneerde werelden die na de fotoshoots handmatig worden nabewerkt – vaak met oude technieken en hulpmiddelen zoals overbelichting, stiften, vuur, verf en soms bewust achtergelaten vingerafdrukken.
Tijdens het maakproces laat LaChapelle zich bij voorkeur inspireren door schilderijen uit de Renaissance. Zijn modellen zijn de heiligen van deze tijd, die met moeite overeind blijven op gladde paden in woeste landschappen.
“Ik droom er altijd van om te fotograferen wat niet te fotograferen is. De weg ernaar toe maakt mij niet uit. Ik werk digitaal en analoog. Met kleine negatieven, maar ook met computers. De methodiek vindt eigenlijk intuïtief plaats. Er zijn allerlei redenen om een foto op een bepaalde manier te maken, en pas achteraf begrijp ik waarom ik bepaalde keuzes heb gemaakt, al weet ik het soms ook achteraf niet.”
Hij geniet nog altijd van de theatraliteit op de set, dat het hele beeld op een bepaald moment bestaat waar hij dan een foto van maakt. “Dat het echt is gebouwd, door echte mensen, is wezenlijk anders dan een wereld creëren met de computer. Dat kan natuurlijk ook, maar die wijze van werken communiceert totaal anders. Beelden uit computers ontberen de mystiek.”
Na zijn ‘break’ is waarachtigheid belangrijker geworden. Hij wil zijn publiek raken, plezier en hoop schenken. “Het is moeilijk in deze tijd hoopvol te zijn. Nihilisme en cynisme stemmen de wereld bitter. En iedereen oordeelt maar over elkaar. Maar wat weten we nou echt?”
Hij wijst naar het portret van Kim Kardashian en Kanye West, dat hij dit jaar maakte: Mary Magdalene Receives the Holy Spirit. “Heb je de commentaren weleens gelezen over Kim op sociale media? Natuurlijk – ze is commercieel en ze weet zichzelf goed te verkopen, maar is dat een reden om iemand naar de hel te wensen? Ik vond het mooi haar als Maria aan de wereld te laten zien, als een moeder en een sterke vrouw waarover ook altijd de meningen divers zijn – van heilige tot prostituee.”
LaChapelle reisde ervoor naar Los Angeles (‘dat doe ik niet zo vaak meer’), nadat West alles met hem had besproken op Hawaï. “Toen Kanye bij mij was, zag ik weer hoe het is om in de spotlights te staan. Hij was voortdurend in de weer met zijn telefoons en tuurde zelfs in het zwembad naar zijn schermpje. Hij is geen uitzondering; de hele wereld lijkt te geloven dat in de telefoon het geluk verborgen ligt. Ik weet inmiddels beter. Wie aandachtig naar een boom kijkt, of een wolk, steekt daar veel meer van op.”
Source: Het Parool